CHUYỆN BỌC SÁCH | bạn và tôi | bức số 4

Tóm tắt:

Cần tìm địa chỉ ở Hà Nội và Đà Nẵng bán màng bọc sách (tính theo metre, loại dày có thể tách ra thành 2) 

Các bài viết theo chủ đề "Chuyện bọc sách"

Bọc những quyển bìa mềm

Bọc sao để giữ tính nguyên vẹn 

Nơi bán cuộn bọc sách 

Chuyện bọc sách và con dấu (phần nhận xét)

***

BỌC NHỮNG QUYỂN BÌA MỀM

Bìa mềm ở đây là những quyển bìa và trang giấy bên trong (phần ruột) mềm (độ dày) như nhau. Tôi đoán những quyển như thế rất phổ biến vào khoảng thập niên 1980.

Sau mấy lần dò tìm bìa bọc tại Hà Nội, cuối cùng tôi cũng tìm ra một cửa hàng ở phố Hàng Chiếu có bán. Tôi không trực tiếp đi mà nhờ người thân. Thế nên không được trực tiếp chạm vào các loại bọc. Chẳng hiểu nếu thực sự chạm thì tôi có phân biệt được và nhận ra loại bọc giống như đã mua ở Sài Gòn hay không?

Về giá khi được thông báo thì so sánh 2 nơi thấy Hà Nội đắt hơn. Thêm nữa là phải mua số lượng nhiều hơn. Ở đường Hải Thượng Lãn Ông (Sài Gòn) chỉ cần mua 5m là đã có giá tốt. Còn ở Hàng Chiếu (Hà Nội) phải mua tận 10m mới có giá tốt. So ra thì giá ở Hà Nội vẫn cao. Đây chỉ là giá mua từ 1 cửa hàng. Nếu nhẫn nại hơn có lẽ vẫn sẽ tìm được giá cạnh tranh.

Về độ dày thì bìa bọc mua ở Hà Nội không thể tách đôi ra như ở Sài Gòn. Khi mua về, chỉ cần lấy lưỡi lam hoặc kéo cứa nhẹ vào bìa bọc là đã có thể tách ra 2 lớp màng. Từ đó kéo màng đến hết cuộn. Bìa bọc mỏng hơn nhưng độ bám vẫn tốt. Hơn nữa, tách đôi nghĩa là 5m thực ra là 10m. Chắc chắn bọc được gấp đôi số sách. Ở lần mua này, tôi ngồi cứa mãi, cấn cả vào lớp da tay mà vẫn không thể tách đôi bìa bọc.

Tuy hơi tiếc về chuyện tách đôi nhưng niềm vui có màng nhựa để bọc sách lại lớn. Chẳng là số sách thu tập tại Hà Nội cũng đã gần chạm (hay vượt quá) 100. Dịp Tết lại mua nhiều sách để lì xì. Nhu cầu bọc sách vì vậy là 2 cái muốn chồng lên nhau. Sách cũ hay sách mới khi mua về cho mình tôi đều bọc lại. Đó là cách bảo quản sách tốt nhất trong suy nghĩ hạn hẹp của tôi. Về sau, tôi còn tính đến việc làm mã sách và dán lên bìa để dễ phân loại và thống kê. Chuyện có học được cách làm mã hay không hãy cần phải xét sau. Ước muốn trong thâm tâm là thế. Do vậy việc bọc sách là bước cần thiết đầu tiên. Tìm được màng bọc thời điểm này khiến lòng rất sung sướng. Tranh thủ dịp này tôi cũng bọc lại một số sách mà bìa bọc đã hỏng.

Minh họa cho việc trên tôi có quyển “Phân Tâm Học”. Tuy Freud không phải là đối tượng mà tôi nhiệt thành nghiên cứu. Nhưng lãnh vực tâm lý học tôi rất quan tâm. Freud thì lại là một người không thể không tìm hiểu trong ngành này. Thế nên quyển này tôi rất trân trọng, cả nội dung lẫn hình thức.

Màng bọc của sách hẳn cũng phải trên dưới 20 năm. Quyển này tôi có từ nguồn sách gia đình. Nghe nói người thân được tặng hoặc cũng có thể là mượn ai đó và chưa có dịp trả. Khi bọc sách này theo tôi suy đoán là người bọc dùng máy ép nhiệt. Các đường ranh ở nếp gấp vừa khít với bìa sách. Theo thời gian, bìa nhựa co lại, ép chặt. Diễn tiến này khiến bìa sách bị biến dạng. Các đường gân, rạn hiện rõ ở bìa trong. Đây cũng là khuyết điểm của việc bọc sách bằng bìa nhựa mà nhiều người đã chê trách.

Lợi điểm của việc có bìa bao là có thể giúp tránh được bụi hoặc vết bẩn bám. Nhưng ở quyển này tôi không thấy điều này. Sách vẫn dơ ở cả mặt trong lẫn mặt ngoài. Có lẽ sách được bọc sau một thời gian sử dụng. Hoặc dù có bọc khi còn mới thì nếu không bảo quản tốt vẫn bị bám bụi lẫn vết bẩn. Do vậy có thể nói rằng bọc sách bằng bìa nhựa không giúp ích nhiều lắm ở điểm này. Khi soạn đến hàng này thì tôi thấy rõ điều cần nhất trong việc bảo quản sách chính là tấm lòng của người đọc. Trình độ cao thì có cách phù hợp. Còn trình độ thấp thì có những cách mang tính chấp vá, thời vụ, ngẫu hứng. Đây là trường hợp của tôi. Ước muốn bảo quản sách là có thật. Thêm nữa là đôi khi lại mang sách đi tặng. Thêm nữa là còn ý định phân loại thống kê như đã trình bày ở trên. Trong khi đó kiến thức để bảo quản sách thì không có. Tôi tìm thấy việc bọc sách như là một cách thức để đền bồi cho tâm lý bên trong của mình. Đó là một cách để giữ thăng bằng, để làm một cái gì đó mà không phải ở yên bất động không thử một cách nào.

Trong lần bọc này tôi cũng bọc một số quyển có bìa mềm, mềm như là ruột bên trong. Nghĩa là cầm sách lên trang bìa cũng như trang nội dung, chất lượng giấy không khác. Bọc những quyển này rất khó. Nếu không cẩn thận lắm khi làm đứt lìa cả bìa ra khỏi ruột. Minh họa cho chuyện này có quyển “Tâm lý trẻ em”. Tôi rất thích, phải nói là rất yêu quyển này.

Thật trùng hợp là dù mua phải bìa bọc không thể tách đôi, bị thiệt về số lượng thế nhưng bìa dày lại cực kì phù hợp để bọc những quyển ở dạng vừa kể! Khi bao tôi cũng y theo kinh nghiệm đã nói ở bài đầu tiên trong loạt bài “Chuyện bọc sách”. Tôi chừa một cách khoảng với bìa sách để tránh việc bìa nhựa sẽ co ép bìa sách về sau.

Để bọc thì cần lấy kéo cắt 4 đường trên màng bọc ở phần gáy sách. Mọi khi sau khi gấp lại ở cạnh ngang, tôi hay dùng kéo cắt đứt phần màng nhựa dư. Nhưng lần này tôi gấp lại vào bên trong. Như vậy cũng là một cách không tạo ra màng vụn rơi vãi phải thu lượm về sau. 

Vì bìa rất mềm nên việc bọc chậm hơn rất nhiều. Bọc quyển có bìa cứng cáp phổ thông thì tôi chỉ mất khoảng 2 phút. Bọc bìa dạng này chừng 5 phút. Có khi lâu hơn. Động tác phải rất nhẹ nhàng, cẩn trọng. Quyển “Tâm lý trẻ em” đã bay chữ ở phần gáy. Cả giấy áo lớp ngoài cũng mất. Thật may là lớp keo vẫn còn dính rất tốt! Thế nên sách không bị rã. Nguy cơ bị rách trang bìa không cao. Vấn đề là làm sao cố định các nếp gấp để bọc bìa. 

Sau khi cắt bìa bọc, tôi gấp bìa bọc theo khổ sách để tạo trước nếp gấp. Tiếp theo tôi gấp 2 phần bìa đứng. Không mở sách như các loại khác mà là giữ sách rồi tra bìa nhựa dần dần vào bên trong. Tiếp tục như thế với bìa nằm. Khi đã có 2 lần gấp để tạo nếp tôi mới hé sách ra từ từ để tra hẳn lớp bìa bọc vào. Thật đúng là một việc đòi hỏi tính kiên nhẫn! Nhưng cuối cùng là cảm giác cầm một quyển sách cứng cáp trong tay. Rất mãn nguyện, thỏa lòng! Bấy lâu ôm sách theo đọc cứ lo sợ sách bị dập gãy bìa hay bị đứt bìa. Nay nhìn sách được khoác một lớp áo thật sự rất hạnh phúc! Cầm sách trong tay thấy nỗi vui lan tràn.

Tôi không biết đến bao giờ mình mới dự được một học phần về phục chế sách! Nếu có ngày đó chắc tôi sẽ nhìn lại hôm nay mà phì cười trước sự khờ khạo và ngây thơ của mình. Nhưng đành vậy thôi! Đây là tất cả những gì trong khả năng giới hạn mà tôi có thể làm trong những ngày này để bảo quản sách.

#Pax

(hay là Hòa Bình)

23.1.2020

~~~ trở lại đầu trang ~~~


***

BỌC SAO ĐỂ GIỮ TÍNH NGUYÊN VẸN 

Bạn,

Khi ra chợ sách cũ mua sách, theo ước chừng của tôi, 1/10 người bán sẽ bọc sách. Có khi còn ít hơn tỉ lệ đó. Nhưng chắc chắn tôi đã nhận về những quyển sách được bọc. Đây là lời của tôi về chuyện này. 

Tôi lấy ra 2 quyển sách trong tủ sách nhà để làm minh họa. Một quyển thì tôi rất thích thiết kế bìa và tò mò về tên nhà xuất bản. Ra khơi nhân ái. Một quyển tôi yêu vì chủ đề mà tác giả khai thác. Đây là 2 quyển được mua vào thời điểm (tôi đoán) thập niên 60. Một quyển ra năm 1969. Một quyển xuất bản vào thập niên 50 (1955). Lại càng tuyệt vời! Tôi cứ mong được chạm tay vào những ngày tháng ấy. Thế mà ngu si tìm trong mười phương. Không ngờ ngay trong tủ sách gia đình đã có sẵn! Tôi chưa vội đọc mà dành thời gian bao lại. Mỗi ngày lấy ra ngắm vậy mà vui sướng bộn bề.

Một quyển được bao ở tiệm gần trường. Một quyển tôi tự cắt, tự bao. Người bao ở tiệm chừa một khoảng cách ở bề ngang và bề dọc. Tôi hỏi sao không bao cho khít. Bảo rằng thời tiết nóng hay là nhiệt lâu ngày sẽ làm màng bao co lại. Chừa ra một khoảng dư về sau sẽ ôm vừa sách. Tôi nghe mà thấy quá chí lý. Đến khi hết tiền ra tiệm, tôi tự mình bao thì cũng theo một cách thức như vậy. 

Trong việc tự bao, không có máy ép, thế nên khó cố định màng bọc. Vậy là tôi cố tình cắt dư nhiều hơn. Đến khi gấp lại thì tạo ra một khoảng cách đủ dài. Sách mỏng hay dày thì đều sẽ chặn lên bìa bao. Sau một thời gian nếp gấp cũng sẽ thành hình. Do vậy không cần phải dán băng keo cố định nếp gấp. Khi gấp lại, tôi cũng y theo kinh nghiệm học được, cũng chừa một khoảng cách ở bề ngang hay bề dọc.

Với cách làm trên và thêm vào đó là không bao giờ có chuyện bấm kim để cố định bìa bao, tôi tin rằng tính nguyên vẹn của sách sẽ được bảo toàn.

Khi ra chợ sách, nhìn vào cách bọc sách (nếu có) tự khắc tôi đánh giá được tư duy, hiểu biết của người bán. Và cả tình yêu làm nghề.

#Pax (hay là Hòa Bình)

29.9.2019

~~~Trở lại đầu trang~~~

***

NƠI BÁN CUỘN BỌC SÁCH 

(Tìm các nơi bán cuộn bọc sách theo metre ở Hà Nội, Đà Nẵng, Sài Gòn)

Nếu như ở Sài Gòn, tôi sẽ chạy ra đường Hải Thượng Lãn Ông, quận 5. Đi từ chợ Lớn, qua ngã tư Phùng Hưng, nhìn bên phải sẽ thấy tiệm. 

Tôi không nhớ tên nhưng tiệm có bàn tiếp khách ở bên tay trái. Lối đi vào có mấy anh đứng sẵn. Chỉ cần báo số metre là ngay lập tức họ sẽ đo cắt và quấn lại giao cho khách. Tôi thường mua một lần 5 metre. Có lẽ phải bọc được trên dưới 100 quyển. Tôi không thống kê. Nhưng nếu so với ra ngoài tiệm (giá bọc 1 quyển là 6.000đ) thì mua theo dạng này rồi tự mình ngồi cắt bọc từng quyển tôi thấy thích hơn. Tiết kiệm hơn và quan trọng là mình có kỷ niệm với quyển sách mình quý. Không có sách hay sách dở. Tất cả những quyển đã đi qua tay mình đều là một phần trong đời sống tinh thần của mình. Khác biệt giữa chất lượng nội dung giúp mình học được nhiều bài học về cách thẩm định một quyển sách. Nếu có trao đi hay quyên góp những quyển không cần nữa thì bên nhận có khả năng sẽ thâu về một quyển đã được bọc kỹ càng.

Trên đây là chuyện ở Sài Gòn. Còn ở Hà Nội và Đà Nẵng thì tôi chưa tìm ra. Ở Đà Nẵng, tủ sách còn ít. Nhu cầu bọc lại chưa nhiều. Nhưng ở Hà Nội, sách thường đọc, sách thường xuyên tham khảo cũng phải hơn 50 quyển. Tôi đang cần bọc lại. Rất tiếc tôi vẫn chưa tìm thấy địa chỉ nào cung cấp màng bọc (tính theo metre) như ở Sài Gòn.

Tìm trên mạng thì thấy cũng có đơn vị kinh doanh nhưng giá thành đắt hơn giá tôi từng mua ở Sài Gòn. Thêm nữa tôi không ưu tiên mua qua mạng. Tôi thích đi đến trực tiếp cửa hàng. Đó cũng là một trải nghiệm thực tế cần thiết mà tôi mong chờ. 

Ở Sài Gòn, chỉ cần 1 tuyến bus ra đến bến xe Chợ Lớn rồi đi bộ ra chợ là mua được màng nhựa bọc sách. Còn ở Hà Nội, địa chỉ ở đâu và đó sẽ lần đi bus nào? Mong rằng tôi sẽ sớm tìm ra câu trả lời.

#Pax 

27.12.2019

Cập nhật 23.1.2020:
- Những ngày giáp Tết, tôi đã tìm được một điểm bán cuộn bọc sách ở Hà Nội. Đó là phố Hàng Chiếu. Ở Đà Nẵng thì cũng đã thử đi ra đường Hùng Vương nhưng chưa gặp. Đoán là ở trên đường này cũng có 1 tiệm khác bán cuộn bọc. Nhưng chưa có dịp kiểm tra. Hẳn là sau Tết sẽ tìm được.

~~~Trở lại đầu trang~~~

***

~ Đọc những lá thư khác ~