AI LÀ NGƯỜI YÊU JUNG? | bạn và tôi | bức số 6

***

Tóm tắt:

Cần tìm quyển Tâm lý học chuyên sâu (Lưu Hồng Khanh) (bản 2005, 2006)

***

Không phải là người theo dõi thường xuyên thị trường sách. Tôi bắt được thông tin về quyển ANH LÀ AI TÔI LÀ AI một cách tình cờ. Dùng theo thuật ngữ của Jung là “trùng phùng” (Synchronicity). Tức là 2 biến cố ngẫu nhiên xảy ra đồng thời nhưng có ý nghĩa. Giải thích cho tường tận e mất thời gian. Ở đây tôi trình bày gọn.

Nội tâm tôi hướng về Jung. Tôi luôn nhìn thế giới (cụ thể là cách kể chuyện, kỹ thuật tự sự trong văn học hay điện ảnh) theo những khái niệm tâm lý học mà Jung đã khai triển. Cố gắng của tôi là làm sao có thể nắm bắt những từ khóa do ông đưa ra và vận dụng vào thực tế. Sách của Jung tôi đã có. Tuy không nhiều nhưng tôi tin là gần đủ. Hiện tại, tôi có 5 quyển. 

Tình cờ lên mạng, một quyển sách về Jung được thông báo sẽ ra mắt vào cuối tháng 12. Giây phút đôi mắt thâu nhận dòng tin về quyển sách là một sự tương phùng của nội tâm và ngoại giới. Sự gặp gỡ này có ý nghĩa trong riêng tư và chỉ có thể là chủ thể nhận thức (người viết bài này) mới có thể bộc bạch. 

Khối lượng tri thức của Jung là khổng lồ. Ảnh hưởng từ Jung là sâu rộng không chỉ trong ngành tâm lý học trên toàn thế giới mà là cả những địa hạt bên ngoài. Trong trường hợp của tôi thế giới bên ngoài đó là nghệ thuật tự sự, là cách kể một câu chuyện. Nếu nói vậy thì với tôi Jung ảnh hưởng mọi mặt trong đời sống. Vì có ai mà không phải 1 lần nào đó kể chuyện trong đời mình?

Thực tế họ kể rất nhiều. Xung quanh chúng ta hằng ngày nếu nhìn kỹ cũng sẽ đưa tới một phát giác: Đâu đâu cũng có một câu chuyện được kể, đang kể. Nhưng mấu chốt là chúng ta có bao giờ nhìn kỹ vào bề sâu chứ không phải bề mặt? Tiềm tàng bên dưới một câu chuyện liệu có một nguyên lý nào không? Theo tôi, nếu có một dạng thắc mắc tương tự, nhiều phần chúng ta sẽ tìm thấy bóng hình của Jung, những luận giải kỳ thú và vô cùng sắc bén của Jung. Trên hết, ông cho ta chiếc chìa khóa để mở ra cả một kho tàng ẩn dấu.

Quyển sách mới nhất này tôi chưa đọc. Cũng không biết nội dung sẽ khai triển theo từ khóa nào. Nhưng nhìn theo vài trang mục lục cũng như tựa sách tôi đoán sách dừng lại ở phần “ý thức” (conscious) và các tác động của ý thức. Có 4 tác động bao gồm “suy tư”, “tâm tình”, “cảm nhận”, “trực giác”. 

Đến đây thì không thể bỏ qua khái niệm của Jung về “tâm thức”. Tâm thức (psyche) bao gồm ý thức và vô thức. Tâm thức có 2 thái độ. Đó là “hướng nội” (introversion) và “hướng ngoại” (extraversion). 4 nhân 2 thành 8. Từ đó có 8 mẫu tâm lý hay là 8 mẫu người.

Những người nào có tư chất, đam mê ngành tâm lý và có sự thông minh sẽ khôn ngoan khi vận dụng phép 4 nhân 2 này. Thế giới chắc chắn không chỉ có 8 mẫu người. Con số 4 x 2 mà Jung đề nghị chỉ là một cách để suy xét chính nội tâm và sau đó là ngoại giới. Vì quá rộng lớn nên ban đầu cần một công thức, cần một mẫu hình để tiện cho việc phân loại và tư duy. Sau khi đã nhuần nhuyễn trong khóa học của Jung, người học trò có thể bỏ xuống phép 4x2 mà bắt đầu tự làm những phép tính của riêng mình. Những mẫu hình tâm lý có thể lớn hơn 8. Chắc chắn là vậy! Nhưng nhờ con số 8, chúng ta có một gợi mở để bắt đầu trên hành trình khai phá những tầng sâu trong tâm thức, tâm thức cá nhân lẫn tâm thức cộng đồng. Và một vũ trụ quan mới mẻ mở ra, một chân trời nhân sinh quan khác lạ chưa từng đang tỏa rạng khi người học trò đã có một đôi mắt mới, đôi mắt được gột rửa bởi dòng suối sạch trong đầu nguồn, dòng suối mang tên Tâm lý học chuyên sâu của Carl Gustav Jung.

Tôi chưa đọc quyển mới nhất. Rất muốn có một tấm ảnh chụp quyển này để làm ảnh đầu bài. Nhưng vì lý do bản quyền nên tôi chuyển sang dùng ảnh do mình tự chụp. Trường hợp được tặng ảnh thì tôi cũng muốn đó là bức chụp duy nhất, dành riêng cho tôi. Và do đó, việc ảnh xuất hiện với tôi là xuất hiện lần đầu. Tôi muốn mỗi bài viết của mình đảm bảo tính chân thực và độc sáng. Có thể không hay, không đặc biệt nhưng cần đảm bảo yếu tố lần đầu và riêng mình. Đó là nguyên do dù rất muốn một tấm ảnh của quyển ANH LÀ AI TÔI LÀ AI nhưng tôi chọn một phương án ảnh minh họa khác. Đó là ảnh ghép 2 quyển ở đầu bài này. Quyển đen tôi rất muốn có nhưng chưa gặp. Ảnh tôi chụp ở tầng 3, Thư viện quốc gia. Quyển xanh tôi đọc và thường xuyên đọc lại trong suốt 1 năm nay. Tuy 2 nhưng chỉ là 1. Bìa khác nhưng bên trong không khác. Hẳn nhiển, cách nhau 15 năm, lần in sau chắc chắn sẽ có bổ sung, cập nhật và trình bày tốt hơn lần in đầu. 

Dù là “minh họa” nhưng thực chất là nền tảng. Vì theo tôi, trong số những quyển về Jung mà tôi đang có, đây là quyển có cấu trúc vững chắc nhất, chú giải kỹ lưỡng nhất. Tất cả các thuật ngữ tâm lý mà tôi sử dụng trong bài này cũng là từ nguồn tác phẩm này, quyển “Tâm lý học chuyên sâu (ý thức và những tầng sâu vô thức)” (quyển tái bản gần nhất in năm 2017). Sách không phải là chuyển ngữ từ riêng biệt 1 quyển sách gốc nào mà như một dạng tổng hợp kiến thức từ sự hiểu biết của dịch giả về Jung. Ông tên Lưu Hồng Khanh. Đây giống như phiên giới thiệu vừa mang chức năng tổng thuật nhưng cũng đồng thời tóm thâu đầy đủ các kiến giải sâu sắc về những từ khóa quan trọng nhất của Jung. Tôi từng nghĩ đây là quyển hay nhất và sớm nhất tại Việt Nam về Jung nếu tính điểm khởi đầu là cột mốc 1975. Tuy nhiên, tôi đã sai. Ngay cả bản in lần đầu của quyển này vào thời điểm 2005 cũng không phải là tác phẩm sớm nhất. Còn về sự hay, tôi cũng xóa bỏ tính từ “hay nhất”, cảm giác ấy tôi muốn dành cho các tác phẩm về sau. Nghĩa là chờ mong càng về sau sẽ càng có thêm nhiều dịch phẩm hay luận giải về Jung có giá trị nội hàm xuất sắc.

Như thường lệ, khi cầm trên tay một ấn phẩm, tôi đều mong muốn thấy được chữ ký đề tặng của tác giả. Quyển sách sắp ra mắt được chuyển ngữ bởi Trần Khánh Ly. Tôi không biết cách nào để có thể liên hệ trực tiếp với dịch giả. Tôi cũng không hiểu là ở địa vị một người sáng tạo (A), họ có thật sự quan tâm đến những người ở phía thưởng thức (C) hay không. Có người thì rất quan tâm. Nhưng cũng có người thì chỉ mong chuyên chú vào công việc. Vậy nên mới xuất hiện một người đóng vai trò cầu nối. Đó là những người bán sách (B). Được biết có anh Nguyễn Tuấn Bình sẽ đi xin chữ dịch giả. 

Hệ thống đường xá Hà Nội đã quá tải từ lâu. Giao thông là một sự bất tiện rất lớn. Những nhà máy nhiệt điện than là một sai lầm đã được chứng minh bằng màu tím tang thương trong chất lượng không khí đương thời. Một lần di chuyển, một lần xin gặp ở những ngày này là muôn trùng khó khăn. Đó là chưa kể đến những chướng ngại khác về tâm lý. Xét thêm ở phương diện kinh tế, anh Bình hẳn nhiên chỉ đi xin chữ khi tập hợp đủ một số lượng đặt mua. Tôi mong rằng bài viết này của mình sẽ giúp cho nhiều người khác ở phía C biết đến phần việc của phía B và như vậy 3 phía A B C nối được sự liên lạc.

Một chữ ký đặt xuống theo tôi cũng là một kỉ niệm để A ý thức về công việc của mình, thấy rằng có C quan tâm, có C đón đọc, phê bình, đánh giá, tôn trọng. Biết đâu trong một khoảnh khắc sự trùng phùng sẽ hóa thành. Một tương phùng chỉ trong riêng tư mà chỉ 2 người trong cuộc, tôi và anh, anh và tôi, 

nhận ra nhau.

#Pax (hay là Hòa Bình)

- những bức khác viết cho bạn -